ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਬੋਰਡ (NHB) ਨੇ ਕਲੱਸਟਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (CDP) ਲਈ ਅੰਤਿਮ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼, ਜੁਲਾਈ 2025 ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਲੱਸਟਰ-ਅਧਾਰਤ, ਮੁੱਲ-ਚੇਨ ਪਹੁੰਚ ਰਾਹੀਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਤਪਾਦਨ, ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ, ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਧਾਉਣ, ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁ-ਵਸਤੂ ਉੱਚ-ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਪੇਰੀ-ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਯੋਗਤਾ ਮਾਪਦੰਡ, ਲਾਗੂਕਰਨ ਢਾਂਚਾ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪੈਟਰਨ, ਫੰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ, ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਅਮਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।